ตัดมดลูกรังไข่ หญิงเป็นชาย

          การผ่าตัดตัดมดลูกรังไข่  เป็นการเริ่มต้นการของเปลี่ยนเพศจาก หญิงเป็นชาย เพื่อหยุดการสร้างฮอร์โมนเพศหญิงที่สร้างมาจากรังไข่ และหยุดการมีประจำเดือนอย่างถาวร การตัดสินใจผ่าตัดมดลูกรังไข่  ของการแปลงเพศ หญิงเป็นชายนี้ จะต้องผ่านการปรึกษาจิตแพทย์เพื่อมั่นใจว่าเป็นชายข้ามเพศจริงๆ (Female to Male Gender identity disorder) 

          การตัดมดลูก และรังไข่   เป็นวิธีการผ่าตัดที่ช่วยลดลักษณะความเป็นหญิง ซึ่งการผ่าตัดมดลูก รังไข่ จะมีสูตินรีแพทย์เป็นผู้ผ่าตัด  สำหรับระยะเวลาในการผ่าตัดประมาณ 1-2 ชั่วโมง พักฟื้นที่โรงพยาบาล 2-3 คืน สำหรับการผ่าตัดมดลูก รังไข่ จะมีเทคนิคในการผ่าตัดอยู่สามวิธี ได้แก่ การผ่าตัดมดลูก รังไข่โดยการใช้กล้อง, การผ่าตัดมดลูกรังไข่แผลหน้าท้อง และ การผ่าตัดมดลูกรังไข่ ออกทางช่องคลอด

1. ตัดมดลูกรังไข่ โดยการใช้กล้อง( Laparoscopic  Technique)

          การผ่าตัดมดลูก รังไข่ โดยการใช้กล้องส่อง เป็นเทคนิคใหม่ ที่มีแผลในการผ่าตัดค่อนข้างน้อย    ซึ่งแพทย์จะเปิดแผลโดยการทำรอยเล็กๆ 3 รอย บริเวณสะดือ 1 รอย และบริเวณหน้าท้องส่วนล่างอีก 2 รอย รอยแผล จะเห็นไม่ชัดเจนมากนัก   สำหรับอาการเจ็บปวดหลังผ่าตัด และการใช้ระยะเวลาในการพักฟื้นค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับ  การผ่าตัดมดลูก รังไข่ แผลหน้าท้อง

 
รูปที่ 1. แสดงแผลการผ่าตัดมดลูก รังไข่ แบบใช้กล้องส่องช่องท้อง

2. การผ่าตัดมดลูก รังไข่ แผลหน้าท้อง ( Open Technique)

          การผ่าตัดมดลูก รังไข่ แผลหน้าท้อง เป็นเทคนิคที่ใช้กันทั่วไป ลักษณะของแผลผ่าตัดจะเป็นเส้นตรง ขนาดประมาณ 4-5 เซนติเมตร เป็นเทคนิคที่มีความปลอดภัย แต่ต้องอาศัยระยะเวลาในการพักฟื้นหลังผ่าตัดค่อนข้างนาน และมีโอกาสเกิดแผลเป็นได้   
 

รูปที่ 2. แสดงแผลการผ่าตัดมดลูก รังไข่ แบบแผลหน้าท้อง

3. การผ่าตัดมดลูก รังไข่ออกทางช่อง( V technique )

          การผ่าตัดมดลูก รังไข่ออกทางช่องคลอด เป็นเทคนิคที่สูตินรีแพทย์จะผ่าตัดเอามดลูก รังไข่ออกมาทางช่องคลอด ไม่ทิ้งรอยแผลเป็นหลังผ่าตัด เนื่องจากไม่มีการเปิดแผลผ่านทางหน้าท้อง ใช้เวลาในการพักฟื้นน้อยกว่าวิธีการอื่นๆ แต่ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากเลือดออก จะมีโอกาสมากกว่าการผ่าตัดมดลูก รังไข่แบบอื่นๆ

4. การผ่าตัดมดลูก รังไข่ผ่านกล้องแบบไร้แผล หรือ NOTES

          Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery Hysterectomy & Oophorectomy  คือเทคนิคการผ่าตัดแบบใหม่ในการผ่าตัดมดลูกรังไข่ ที่พัฒนามาโดยการผสมผสานเทคนิคการผ่าตัดผ่านกล้องทางหน้าท้องแบบเดิม และการผ่าตัดทางช่องคลอดเข้าด้วยกัน เพื่อเพิ่มความปลอดภัยในการรักษา การผ่าตัดเทคนิค NOTES นี้การผ่าตัดทุกขั้นตอนทำผ่านช่องคลอด โดยการใช้กล้องและเครื่องมือขนาดเล็ก ที่พัฒนาขึ้นมาเฉพาะ สอดเข้าไปในช่องคลอดเพื่อทำการผ่าตัด ทำให้ไม่มีแผลให้เห็นบริเวณผิวหนังภายนอก

ขั้นตอนการผ่าตัด

             1. ใส่อุปกรณ์พลาสติกอ่อนช่วยป้องกันช่องคลอด
             2. ใส่อุปกรณ์ประกอบเข้ากับตัวป้องกันช่องคลอด
             3. อุปกรณ์นี้มี 3 ช่อง โดยช่องแรกสำหรับใส่กล้องเพื่อให้เห็นภายในช่องท้องระหว่างการผ่าตัด และอีก 2 ช่อง เพื่อใส่เครื่องมือขนาดเล็กทำการผ่าตัด
             4. การผ่าตัดเริ่มที่การตัดเนื้อ และเส้นเลือดโดยรอบของมดลูกและปากมดลูก
             5. ใช้เครื่องมือขนาดเล็กตัดเส้นเลือดรังไข่
             6. มดลูกและรังไข่ถูกนำออกทางช่องคลอด นำอุปกรณ์ทั้งหมดออกจากช่องคลอด และเย็บปิดแผลภายในช่องคลอด

ข้อดีคือ   
             1. ความสวยงาม เพราะไม่มีแผลผ่าตัดบริเวณหน้าท้องเลย จากปกติที่การผ่าตัดผ่านกล้องทางหน้าท้องจะมีแผลขนาดเล็ก 3-4 แผลบริเวณหน้าท้อง 
             2. มีอาการเจ็บปวดหลังผ่าตัดน้อยกว่าการผ่าตัดผ่านกล้องที่ทำผ่านหน้าท้อง
             3. ระยะเวลาอยู่ โรงพยาบาลน้อยลงลำไส้ ทำงานเร็วขึ้น
             4. ระยะเวลาในการพักพื้นน้อยกว่า ทุกเทคนิค
             5. ภาวะแทรกซ้อน น้อยกว่า   เนื่องจากการผ่าตัดทางช่องคลอดแบบเดิม ที่ไม่ได้ใช้กล้องช่วยในการผ่าตัดนั้น หากมดลูกมีขนาดใหญ่ หรือมดลูก รังไข่อยู่สูงจากช่องคลอดมาก ย่อมผ่าตัดได้ยาก และมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนสูง เช่นการบาดเจ็บต่อท่อไต ลำไส้ เสียเลือดมากจากการผ่าตัด เมื่อมีการพัฒนาให้สามารถผ่าตัดผ่านกล้องทางช่องคลอดได้ ทำให้แพทย์ผู้ผ่าตัดสามารถเห็นอวัยวะ และเส้นเลือดต่างๆได้อย่างชัดเจนในระหว่างการผ่าตัด จึงทำให้ลดภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ลงได้

รูปที่ 3. แสดงแผลการผ่าตัดมดลูก รังไข่ แบบผ่านกล้องไร้แผลหรือ NOTES

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด มดลูกรังไข่ หญิงเป็นชาย

1. ปรึกษาสูตินรีแพทย์ก่อนการผ่าตัด เพื่อทราบข้อมูลในการเตรียมตัว ยาที่ใช้ประจำ ตรวจร่างกาย ตรวจเลือด เอ๊กเรย์ปอด ให้พร้อม
2. ผ่านการพบกับจิตแพทย์ เพื่อ ความมั่นใจที่จะก้าวสู่เพศที่เราเลือกใหม่
3. มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง พร้อมผ่าตัด และดมยาสลบ
4. ต้องไม่อ้วนมากเกินไป  BMI ต้องน้อยกว่า 30  เพราะจะเพิ่มความเสี่ยงในการผ่าตัด
5. หยุดฮอร์โมนเพศ อย่างน้อย 2  อาทิตย์ก่อนผ่าตัด
6. งดสูบบุหรี่ อย่างน้อย 2 อาทิตย์ ก่อนผ่าตัด
7. งดยาที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด เช่น แอสไพริน หรือวิตามินบางชนิด เช่น วิตามิน อี
8. วางแผนการหยุดงาน พักฟื้นต้องไม่ยกของหนัก  การขับรถที่ต้องเกร็งกล้ามเนื้อ

การดูแลแผลหลังผ่าตัด  มดลูกรังไข่ หญิงเป็นชาย

• หลังการผ่าตัดรับประทานอาหารอ่อน  อย่างน้อย 2 อาทิตย์ เพื่อป้องกันอาการท้องอืด
• หลังผ่าตัดให้เคลื่อนไหว  เดิน เพื่อให้ลำไส้ทำงานกลับมาเป็นปกติเร็วขึ้น แต่ต้องไม่มาก หรือหักโหมเกินไปจะทำให้เลือดออก
• ห้ามยกของหนัก หลังผ่าตัด อย่างน้อย 1 เดือน
• ใช้ผ้ารัดหน้าท้อง เพื่อกระชับหน้าท้อง ลดอาการปวด อย่างน้อย 1 เดือน
• ทำแผลให้สะอาดทุกวัน
• พบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง

ผลข้างเคียง และภาวะแทรกซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้นได้ หลังตัดมดลูกรังไข่ หญิงเป็นชาย

• อาการปวดแผล ต้องใช้ยาแก้ปวดที่แรง
• เลือดออกในช่องท้อง หลังผ่าตัด 2- 3 วัน แรก  ผู้ป่วยยังต้องนอนอยู่ในโรงพยาบาลเพื่อสังเกตุอาการ    หลังผ่าตัด 2-3  อาทิตย์  อาจจะมีเลือดออกกระปิดกระปรอยจากช่องคลอดได้ โดยส่วนใหญ่เลือดจะหยุดได้เอง  ต้องระวังการเคลื่อนไหว หรือมีกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวมากเกินไป  ถ้าไม่หยุดหลังจากนั้นให้มาพบแพทย์ทันที
• มีโอกาสผ่าตัดใหม่ถ้าเลือดไหลไม่หยุด
• แผลแยก แผลหายช้า
• แผลเป็น ในกรณี เปิดแผลหน้าท้อง
• ท้องอืดเกิดจาก ลำไส้ไม่ทำงาน
• หลังผ่าตัดอาจจะมีอาการเหมือนคนหมดประจำเดือนทันที เช่น ซึมเศร้า  อารมณ์แปรปรวน
• ผลข้างเคียงจากการดมยาสลบ เช่น คลื่นไส้ อาเจียร มึนศรีษะ

การพักฟื้น  หลังผ่าตัด มดลูกรังไข่ หญิงเป็นชาย

          ต้องพักฟื้นหลังผ่าตัด ประมาณ 6 อาทิตย์หลังผ่าตัด ในกรณีผ่าตัดแบบเปิดแผลหน้าท้อง  แต่ถ้าผ่าตัดด้วยกล้อง จะใช้เวลา ประมาณ  4  อาทิตย์ สามารถกลับไปใช้ชีวิตปกติได้  ต้องใส่ผ้ารัดหน้าท้องอย่างน้อย  3 เดือน